“IT-технологиялар және автоматтандыру” кафедрасының жұмысын автоматтандырдыруға арналған бағдарламаны зерттеу және әзірлеу

“IT-ТЕХНОЛОГИЯЛАР ЖӘНЕ АВТОМАТТАНДЫРУ” КАФЕДРАСЫНЫҢ ЖҰМЫСЫН АВТОМАТТАНДЫРДЫРУҒА АРНАЛҒАН БАҒДАРЛАМАНЫ ЗЕРТТЕУ ЖӘНЕ ӘЗІРЛЕУ

Нұрмағамбетов Сабыржан Ерқуатұлы

Қазақ ұлттық аграрлық зерттеу университетінің магистранты,

Қазақстан, Алматы

Кудайкулов Анарбай Кудайкулович

физика-математика ғылымдарының докторы, профессор,ақпараттық және есептеу технологиялары институты,

Қазақстан, Алматы

RESEARCH AND DEVELOPMENT OF A PROGRAM FOR AUTOMATING THE WORK OF THE “DEPARTMENT OF IT-TECHNOLOGIES AND AUTOMATION”

Sabyrzhan Nurmagambetov

Master's student of the Kazakh National Agrarian Research University,

Republic of Kazakhstan, Almaty

Anarbay Kudaykulov

Doctor of Physical and Mathematical Sciences, Professor, Institute of Information and Computing Technologies,

Republic of Kazakhstan, Almaty

АНДАТПА

Мақалада “IT-технологиялар және автоматтандыру” кафедрасының жұмысын автоматтандырдыруға арналған бағдарламаны зерттеу және әзірлеу жобасының  технологияларды қолдану арқылы қалай құрылғанын және оны басқару тәсілдері  көрсетілген. Мобильді қосымша құру барысында веб технологиялар бағыты бойынша әдістер қолданылды. Мобильді қосымша құру үшін Java Scrift және де PHP сияқты программалау тілдерінің кітапханалары қолданылуы іске асырылды.

АННОТАЦИЯ

В статье показано, как проект исследования и разработки программы для автоматизации работы кафедры” IT-технологии и автоматизация " был создан с использованием технологий и способы его управления. При создании мобильно-го приложения использовались методы по направлению веб-технологий. Для создания мобильного приложения реализовано использование библиотек таких языков программирования, как Java Scrift и PHP.

ABSTRACT

The article shows how the project of research and development of the program for automation of the department "IT-technologies and automation" was created using technologies and methods of its management. When creating a mobile application, we used methods in the direction of web technologies. To create a mobile application, the use of libraries of programming languages such as Java Scrift and PHP is implemented.

Кілтті сөздер: құралдар,технология, жүйе, қосымша, смартфон, контроллер, сенсор, хаттама, гаджет,ақылды үй.

Ключевые слова: технология, жүйе, смартфон, контроллер, сенсор, хаттама, гаджет, ақылды үй.

Кіріспе

Смартфондар мен планшеттер біздің өмірімізге көбірек енеді. Біз достарымызбен әлеуметтік желілерде сөйлесеміз, Фильмдер көреміз, ойындар ойнаймыз, кітаптар оқимыз және т. б.

Мобильді салаға кетумен білім беру ықшам және интерактивті бола отырып, осы орта жағдайларына бейімделеді. Мобильді вебте ақпараттың кішкене бөліктерде игерілуі, жағдайға мүмкіндігінше нақты сәйкес келуі және сонымен бірге өніммен өзара әрекеттесу процесі көңілді болуы маңызды. Тиісінше, пайдаланушылардың әдеттері өзгереді: студенттер білімнің қарапайым, тиімді және көңілді болуын қалайды.Сіз кез – келген уақытта қай жерде болсаңыз да үйренуге болады: бір минут болды, көңіл-күй пайда болды-сіз қосымшаны ашып, қандай да бір тақырыпта тәжірибе жасай аласыз. Сондықтан оқу әлдеқайда ыңғайлы болды және оны аздап жасауға мүмкіндік туды, бірақ көбінесе бұл оқу процесінде өте маңызды.

Мобильді құрылғылар бұрыннан бар оқу құралдарына керемет қосымша болды, ал бір жерде компьютерді ауыстырды. Егер біз вебинарларды мысалға алсақ, мобильді құрылғылардың көмегімен жұмыс орнына байланбауға болады. Сонымен қатар, қазір интернет барлық жерде (метрода, кафеде, саябақтарда) – оқыту қол жетімді болды. Күндізгі немесе күндізгі форматтағы мобильді құрылғылар сабақтың теориялық компонентін жақсы қолдайды!

Мобильді технологияның өсуі білім беруде үнемі өзгерістер енгізуде. Білім енді парталар, компьютерлер немесе қымбат оқулықтар сияқты орынмен немесе құралдармен шектелмейді. Оның орнына, оқытудың барлық күші барлығына жедел қол жетімді және шексіз мүмкіндіктері бар саусақ ұштарына назар аударды.

Техникалық прогресс орнында тұрмайтыны белгілі. Технологиялар мен трендтер күн сайын өзгеріп отырады. Оларды барлығын ашу үлкен қиындықты тудырады және оған қаражат жеткіліксіз. Ұшқышсыз автомобильдер, "ақылды үй" технологиялары, смартфондар-осының барлығы кең таралғанға дейін ойлап табылған, бірақ бұл идеяларды іске асыруға қаражаттан бұрын жаңа техникалар жетіспеген.

Негізгі бөлім

Қазіргі студент мобильді құрылғыларға бағытталған қызметтерді тұтынушылар болып табылады, олар кез-келген туындаған мәселелерді зерделеу және шешу үшін мобильді телефонды кеңінен қолданады. Қазіргі заманғы адамды мобильді құрылғысыз елестету қиын. Телефон, смартфон немесе басқа да коммуникаторлар болсын – бұл құрылғылар қоғамда алмастырылмайтын күнделікті байланыс құралдары ретінде берік және ұзақ уақытқа нығая түсті.

Қазір әрбір университетте өзінің оқу порталдары кеңінен қолданылады, бұл порталдарда көбінесе, студенттер туралы және олардың үлгерімі көрсетілген, бірақта мұғалімдер туралы мағлұматтар аз. Мысалы, студент өзіне қажетті  оқытушының  сабақ кестесін немесе ол туралы ақпаратты білгісі келетін шығар. Қоғам дамуының қазіргі кезеңі оған адам қызметінің барлық салаларына енетін, қоғамдағы ақпараттық ағындардың таралуын қамтамасыз ететін және жаһандық ақпараттық кеңістікті құрайтын ақпараттық технологиялардың күшті әсерімен сипатталады. Қоғамды ақпараттандырудың ажырамас және маңызды бөлігі білім беруді ақпараттандыру болып табылады.

Мобильді қосымшаның жасалу мақсаттарың бірі:

Кез-келген шашылып жатқан ақпаратты бір ортақ жүйеге біріктіру;

Кез-келген ақпаратты оңай табуға болатын, қазіргі заманғы технологияларды қолдана отырып,  кешенді автоматтандыру бойынша қосымша әзірлеу болып табылады.

Қойылған мақсатқа жету үшін келесі міндеттер шешіледі:

• Деректер қорын зерттеу;
• Бірнеше фреймворктар және кітапханалар қолдану;
• Бағдарламаны құрастырудың әдiсiн жасау;
• Қосымшаны жаңа заман талабына сай технологияларды кіргізуді ұйымдастыру;
• JS немесе PHP тілдерінің мүмкіншіліктерін барынша қолдануды ұйымдастыру. 

Мобильді қосымша-бұл әртүрлі әрекеттерді орындауға мүмкіндік беретін белгілі бір функционалдығы бар белгілі бір платформада орнатылған бағдарлама.

Білім беру үшін мобильді қосымшалардың маңыздылығы олардың жаңа технологиялар тұрғысынан қол жетімділігі мен тартымдылығының арқасында ғана емес, сонымен қатар олар беретін мүмкіндіктердің арқасында да артып келеді: оқушылардың тапсырмалармен бірлескен жұмысы, оқуды мектеп шеңберінен шығару, әркімнің сөйлеуге, қатысуға мүмкіндігі бар (қолды көтеру жүйесінен айырмашылығы). Білім беру мекемелері үшін мобильді қосымшаларды қолдану:

Студенттердің білім деңгейіне бірыңғай бақылауды жүзеге асыру;

Сынақтар мен бақылау жұмыстарын жүргізуді оңайлату;

Білім беру процесінің барлық қатысушылары арасында ақпарат алмасуды жеделдету, оқытушылар мен студенттердің өзара әрекеттесу процесін жеңілдету;

Оқу процесін қарқындату мен жаңғыртуды жүргізу;

Бөлінген білім беру ресурсын ұйымдастыру;

Білім беру процесіне қатысушылардың орналасқан жеріне байланыстырмай білім алушылардың бірлескен қызметін қамтамасыз ету;

Мобильді құрылғыны оқу, әдістемелік және анықтамалық материалдардың жеке медиатекасы ретінде пайдалану;

Білім беру және зерттеу мақсатында оқу орнының желісіндегі аспаптар мен құрылғыларға мобильді құрылғыны қосу;

Мобильді қосымшалар мен кіріктірілген сенсорлардың көмегімен білім беру және зерттеу мақсатында қоршаған орта туралы ақпарат жинаңыз.

Білім беруге арналған мобильді қосымшалар туралы айтатын болсақ, олардың оқушылар мен оқытушылар, оқу іс-әрекетінің көрсеткіштері туралы ақпаратты сақтау үшін бірыңғай ақпараттық алаң ретінде пайдаланылатын бұлтты қызметтерге қол жеткізу мүмкіндігін атап өткен жөн.

Сабақтарда, сыныптан тыс жұмыстарда, ата-аналармен өзара әрекеттесу үшін, сондай-ақ мобильді оқыту үшін қолдануға болатын мобильді қосымшалардың түрлері. Қазіргі уақытта балалар алфавитінен бастап, өзін-өзі оқытуға арналған ақылы қосымшалармен аяқталатын көптеген қосымшалар бар.

Мобильді қосымшаларды әзірлеудің заманауи құрал-дарына шолу

Бүгінгі таңда смартфондар әр адам үшін таптырмас гаджеттерге айналды. Қазір жеке компьютері жоқ, бірақ бірнеше мобильді құрылғылары бар адамдар жиі кездеседі. Gartner зерттеу компаниясының деректеріне сәйкес, 2016 жылы бүкіл әлем бойынша 1,5 млрд-қа жуық смартфон сатылды, бір жыл бұрын 1,4 млрд-қа қарсы, 2017 жылы 1536 млн-нан астам смартфон сатылды. Осыған байланысты мобильді қосымшалардың саны күн сайын қарқынды өсуде, бұл өз кезегінде Мобильді қосымшалар мен қолданыстағы модификацияларды әзірлеудің жаңа құралдарының пайда болуына әкеледі. Қазіргі уақытта әлемде бағдарламалық жасақтаманы әзірлеудің көптеген интеграцияланған құралдары бар.

Алдымен жүйемен жұмыс жасауды  бастау үшін компьютерлік құралдар, смартфон және де арнайы программалау орталарын дайындап алу керек.

Қазіргі кезде ең танымал мобильді қосымшаларды құру прогарммалау тілдеріне JavaScrift және оның фреймворктері,Java,python жатады. Олардың ішіндегі ең атақтысы react native болып табылады. Төменде 1-суретте көрсетілген.

Сурет 1. React

Суретте көріп тұрғанымыздай смартфонға  кез-келген қосымшаны жасай беруге болады. React Native жергілікті дамудың ең жақсы бөліктерін React-пен, пайдаланушы интерфейстерін құруға арналған ең жақсы JavaScript кітапханасымен біріктіреді[1].

Rhodes - Ruby бағдарламалау тіліне негізделген жақтау RhoMobile үшін негіз құрайды. Rhodes әзірлеушіге операциялық жүйелер мен смартфондардың кең ауқымына сәйкес келетін платформалық жергілікті қосымшаларды жасауға мүмкіндік береді.Негізгі анатомиясы немесе архитектурасы бойынша RhoMobile PhoneGap-қа өте ұқсас. Оның басты ерекшелігі-Ruby және MVC қолданбалы архитектурасын пайдалану [3]. Сіз жасаған Ruby тіліндегі код құрылғының ішкі кодына түсіндіріледі.Бұл жақтаудың дайын ақылы "артқы жағы"бар. Бұл "кілт-мән" реляциялық деректер базасы емес, ол үшін кадрға енгізілген өзара байланыс құралдары бар [4].

Appcelerator-мобильді қосымшалар шеңберлерінің ашық ресурсы. Бұл платформа даму процесін едәуір жылдамдатады, өйткені бұл әзірлеушілерге код жолдарының ең аз саны бар қосымшалар жасауға мүмкіндік береді. Appcelerator-бұл ұялы телефондарға, планшеттерге және тіпті жеке компьютерлерге өз қосымшаларын жасауға көмектесетін Titanium даму платформасы [5]. Құрал JavaScript, HTML, PHP, Ruby және Python сияқты тілдермен үйлесімді.

JavaScrift веб-технологиямен  байлынысты болғандықтан қосымша құру барысында тек қана программалау тілдері ғана емес серверді де орнату керек. Серверді қосу арқылы қосымша өзгерісін тез көруге болады.Олардың ішінде Open Server немесе Xampp керек болады.Содан кейін олардың ішінде mysql базамен жұмыс және томкат сервермен жұмыс жұмыс жасау үшін қолданылады. Төменде Xampp интерфейсі 2-суреттер көрсетілген.

Сурет 2. Xampp интерфейсі

Осы технологиялар қолдану арқылы өзіміздің JS кодты сервердегі PHP кодпен байланыстырамыз.Яғни кодта жазылғандай хосттан API арқылы ақпарат алу арқылы запрос жібереміз. PHP біздің  қосымшаның сервермен жұмыс жасауына жауап береді.

Қорытынды

Биылғы жылы ұялы телефондарды құрайтын қосылған мобильді құрылғылардың саны тарихта алғаш рет ғаламшар тұрғындарының санынан асып түседі. Мұндай кең таралған және бірегей оқу мүмкіндіктеріне қарамастан, бұл технологиялар ресми білім беру жүйелерімен жиі тыйым салынады немесе еленбейді. Бұл әлеуетті пайдалануға болмайды. Оқу саласындағы мобильді технологияның мүмкіндіктері әсерлі және көптеген жағдайларда жақсы негізделген. Панацея болмай, сонымен бірге мобильді технологиялар жаңа және тиімді тәсілді қолдану арқылы білім берудің кейбір өзекті мәселелерін шешуге көмектеседі. Байланыс және Ақпаратқа қол жеткізу құралдарына тәуелділік өсіп келе жатқан әлемде мобильді құрылғылар өтпелі құбылыс болмайды. Мобильді құрылғылардың қуаты мен мүмкіндіктері үнемі өсіп келе жатқандықтан, олар білім беру құралдары ретінде кеңінен қолданыла алады және ресми және бейресми білім беруде орталық орынға ие болады.

Әдебиеттер тізімі:

1. Электрондық ресурс:  https://reactnative.dev//ReactNative
2. Электрондық ресурс  https://pikabu.ru/story/top10_platform_dlya_razrabotki_mobilnyikh_prilozheniy_na_ios_i_android_5822986№// ТОП-10 платформ для разработки мобильных приложений на iOS и Android
3. Техника персонажей: Pruitt J., Adlin T. The Persona Lifecycle: Keeping People in
4. Ткалич С.К., Фазылзянова Г.И., Балалов В.В. Основы исследовательской деятельности в магистратуре «дизайн мультимедиа»: научный инструментарий и мониторинг достижений студентов. Учебное пособие для магистратуры. Рекомендовано УМО РАЕ по специальности 13.00.08. «Педагогические науки». Издательство Академии Естествознания. 2015. – 92 с.