CONTROL METHOD FOR PASSING TRAINS AT A CROSSBORDER

POYEZDNI KESISHMADAN O‘TISH BOSHQARUV METODI

Ravshan Aliev

O'qituvchi, Toshkent davlat transport universitety,

O'zbekiston, Toshkent

Marat Aliev

O'qituvchi, Toshkent davlat transport universitety,

O'zbekiston, Toshkent

Ezozbek Toxirov

O'qituvchi, Toshkent davlat transport universitety,

O'zbekiston, Toshkent

Shoyatbek Khakimov

Ass., Toshkent davlat transport universitety,

O'zbekiston, Toshkent

Komoliddin Tashmetov

Ass., Toshkent davlat transport universitety,

O'zbekiston, Toshkent

МЕТОД УПРАВЛЕНИЯ ПРОХОЖДЕНИЯ ПОЕЗДОВ НА ПЕРЕЕЗДЕ

CONTROL METHOD FOR PASSING TRAINS AT A CROSSBORDER

ANNOTATSIYA

Maqolada poezdning temir yo'l kesishmasiga yaqinlashishini aniqlashning yangi usuli taklif qilingan va poezdning harakatlanishini mobil signalizatsiya datchiklari bilan ta'minlash masalalari ko'rib chiqiladi.

АННОТАЦИЯ

В статье предложен метод определения приближения поезда к железнодорожному переезду и рассмотрены вопросы обеспечения передвижения поезда с датчиками передвижной сигнализации.

Kalit so'zlar: o'tish joyi, datchiklar, poezd, yo'l sxemalari, uzunlik.

Ключевые слова: переезд, датчики, поезд, рельсовые цепи, длина.

Poyezdning o‘tish joyiga yaqinlashishi to‘g‘risida bildirishnoma avtomatik blokirovka rels zanjirlari yordamida uzatiladi. Kesishma joylashgan blok uchastka ichidagi rels zanjiri ajratilgan bo‘ladi. Ajratilgan joy - bu kesishma xisoblanadi [1]. Yaqinlashish uchastkasini tashkil qilish uchun rels zanjirining bir qismi poyezd harakat yo‘nalishi uchun ishlatiladi. Poyezd yaqinlashish uchastkasiga kirganda, kesishma yopiladi. Kesishma davomida joylashgan rels zanjirining ikkinchi qismi poyezd kesishmadan chiqib ketishi yo‘nalishida yoki toq yo‘nalishidagi yaqinlashish bo‘limi sifatida tashkil qilish uchun ishlatiladi [2]. Poyezd yaqinlashish uchastkasidan butunlay chiqqan va uzoqlashish uchastkasida bo‘lgan paytdan boshlab kesishma ochiladi [3].

Blok-uchastkadagi kesishma joylashishiga qarab, yaqinlashish uchastkasining uzunligini hisoblash 2-rasmga muvofiq aniqlanadi [4].

Agar o‘tish joyi avtomatik blokirovka svetofordan 5  yaqinlashish qismining taxminiy uzunligiga teng masofada joylashgan bo‘lsa, u holda  yaqinlashish qismining haqiqiy uzunligi  ga teng (2-rasm). Bunday holda, bitta yaqinlashish uchastkasi uchun kesishmaini yopish to‘g‘risida ogohlantirish beriladi. Kesishma svetofor 5 ga yaqin bo‘lganida,  hisoblangan uzunligi bu svetoforgacha bo‘lgan masofa qaraganda uzunroq bo‘ladi. Bunday holda, yaqinlashish uchastkasi 5 va 7 svetoforlari o‘rtasida joylashgan (2-rasm, b). Endi yaqinlashish uchastkasining haqiqiy uzunligi 7 svetofordan hisoblanadi va ikkita yaqinlashish uchastkasi hosil bo‘ladi: birinchisi kesishma joyidan 5 svetoforga, ikkinchisi - 5 va 7 svetoforlari orasida. Bunday holda, kesishmani yopish to‘g‘risida ogohlantirish ikkita yaqinlashuv uchastkasiga yuboriladi [5].

Bir qator hollarda, ikkita yaqinlashish uchastkasi bo‘lganida, ularning haqiqiy uzunligi hisoblanganidan kattaroq bo‘ladi va qo‘shimcha uzunlik  olinadi, bu kesishmaning erta yopilishiga va transport vositalarining kechikishiga olib keladi.  va  uzunliklarini tenglashtirish uchun 5 va 7-gachasi svetoforlar orasidagi rels zanjirini kesib, kesilgan joydan yaqinlashish uchastkasini tashkil qilish kerak. Bu qo‘shimcha jihozlardan foydalanishni talab qiladigan va avtomatik blokirovkalashni murakkablashtirganligi sababli, rels zanjiri kesilmayapti va vaqtni kechiktirish yelementlari avtomatik kesishma signalizatsiya moslamalariga kiritiladi [6]. Ushbu yelementlarning yordami bilan, poyezd ikkinchi yaqinlashish qismiga kirgan paytdan boshlab, o‘tish joyini yopish uchun kechikish faollashadi. Ushbu kechikish maksimal tezlikda uchastka bo‘ylab yuruvchi, yaqinlashish uchastkasi haqiqiy va hisoblangan uzunligi orasidagi farqi aniqlanishi poyezdning sayohat vaqtiga teng. Ko‘ra vaqtga yopiladi va kesishma hisoblanganidan maksimal tezlikdan pastroq harakatlanadigan poyezdlar uchun habar vaqti oshadi [7].

Rasm 1. O‘zgaruvchan tokda ikki yo‘lli avtomatik blokirovka qilish uchun avtomatik signalni boshqarish sxemasi [3, 4]

Tizimning kamchiliklari

1. Poyezd intervalli nazorat tizimidagi 40% nosozliklarni izolyatsion bo‘g‘inlar yo‘lida keltirib chiqaradi.
2. Poyezd yaqinlashish tezligi nazoratining yetishmasligi
3. Ikkita yaqinlashish uchastkasi bo‘lganida, ularning haqiqiy uzunligi hisoblanganidan kattaroq bo‘ladi va qo‘shimcha uzunlik  olinadi, bu kesishmaning erta yopilishiga va transport vositalarining kechikishiga olib keladi.

Rasm 2. Kesishma oldidagi yaqinlashish uchastkasini aniqlash uchun sxema [2]

Xulosa

Kesishmalarda poyezdlarning nazorat qilish uchun datchik modeli va graf modeli va tadqiqot algoritmi yaratilgan. Tutashmasiz rels zanjirini almashtirishning umumiy sxemasi yaratilgan va tahliliy natija formulalari ishlab chiqilgan.

Adabiyo’tlar:

1. Matvaliyev D., Aliev R. Development of a Program and Algorithm for Determining the Resource of Relays of Automatic and Telemechanics in Railway Transport // Universum: технические науки: электрон. научн. журн. 2022. 11(104).
2. Матвалиев Д., Алиев Р.М. Development оf аn Algorithm аnd Program оn Mysql to Create a Database to Control the Turnover of Railway Automation Relays // Universum: технические науки: электрон. научн. журн. 2022. 11(104)
3. Алиев Р.М., Алиев М.М., Хакимов Ш.Х., Тохиров Э.Т. Методы расчёта коэффициентов рельсового четырехполюсника бесстыковых рельсовых цепей. Фундаментальная и Прикладная Наука: Состояние и Тенденции Развития: Монография / [Алиев М. М. и др.]. – Петрозаводск: МЦНП «Новая наука», 2022. – 537 с
4. R.M. Aliev, E.T. Tokhirov, M.M. Aliev Mode Choice Model of Movement in Different Modes Наука, Общество, Образование в современных условиях: монография /Под общ. ред. Г. Ю. Гуляева — Пенза: МЦНС «Наука и Просвещение». - 2022. - 160 с.
5. Aliev R. Model Coordinate System of Interval Regulation Train Traffic //International Conference on Computational Techniques and Applications. – Springer, Singapore, 2022. – С. 459-467.
6. Tokhirov E. T., Aliev R. M., Aliev M. M. Modern Means and Methods for Monitoring the Condition of Track Sections //Наука, Общество, Технологии: проблемы и перспективы взаимодействия в современном мире. 2022,  c. 186-203.
7. Aliev R.M., Aliev M.M., Tokhirov E.T. Methods of Monitoring the Condition of Track Sections Наука, Общество, Технологии: проблемы и перспективы взаимодействия в современном мире: монография/ [Абакирова Э. М. и др.]. – Петрозаводск: МЦНП «Новая наука», 2022. – 438 с
8. Aliev R., Aliev M. Algorithm for Determining the Optimal Length of the Rail Line by Current Automatic Locomotive Signaling //International Conference TRANSBALTICA: Transportation Science and Technology. – Springer, Cham, 2021. – С. 363-374.
9. Aliev R.M., Aliev M.M., Tokhirov E.T. Solution to Security on Rail Transportation with the Help of a Database Наука, Общество, Технологии: проблемы и перспективы взаимодействия в современном мире: монография/ [Абакирова Э. М. и др.]. – Петрозаводск: МЦНП «Новая наука», 2022. – 438 с
10. Алиев Р. М. Концепция разработки бесстыковых рельсовых цепей //Интерактивная наука. – 2021. – №. 6. – С. 56-57.
11. Aliev R., Toshmetov K. Telecontrol Of The Expert System Of Automatic Traffic Control //Актуальные вопросы развития инновационно-информационных технологий на транспорте 2021, pp. 20-22.