КЛИНИКАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕДЕ ЖҮРЕКШЕЛЕР ЖЫБЫРЫНА ШАЛДЫҚҚАН НАУҚАСТАРДА АПИКСАБАН ПРЕПАРАТЫН ҚАБЫЛДАУ НӘТИЖЕСІ

КЛИНИКАЛЫҚ ТӘЖІРИБЕДЕ ЖҮРЕКШЕЛЕР ЖЫБЫРЫНА ШАЛДЫҚҚАН НАУҚАСТАРДА АПИКСАБАН ПРЕПАРАТЫН ҚАБЫЛДАУ НӘТИЖЕСІ

Нурмухамбет Аяулым Муратқызы

7 курс интерн, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Нәдіржанұлы Қуанышбек

7 курс интерн, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Мырзахметова Айдана Мұхатқызы

7 курс интерн, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Тұрсынбек Ақжан Сүндетқызы

7 курс интерн, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Узбек Әділжан Мухитұлы

7 курс интерн, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Матжан Қазына Қайратқызы

7 курс интерн, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Беркінбай Аман Бақытжанұлы

7 курс интерн, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Ахментаева Дана Алимхановна

Ғылыми жетекшілері, м.ғ.к., «Ішкі аурулар» кафедрасының доценті, С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

Сыдықова Бибінұр Қабдығалиқызы

Ғылыми жетекшілері, м.ғ.м., С.Ж.Асфендияров атындағы Қазақ ұлттық медицина университеті КЕАҚ,

Қазақстан, Алматы қ.

ТҮЙІН

Зерттеу жұмысымызда жүрекшелер жыбырына шалдыққан науқастарда апиксабан препаратын қолдану ерекшеліктері, препараттың мөлшерін өзгерту критерийлері көрсетілген, сондай-ақ өмір анамнезінде қосалқы аурулары бар жағдайларда терапияны басқару тактикасына ерекше назар аударылады.

Зерттеу жұмысының мақсаты: Клиникалық тәжірбиеде жүрекшелер жыбырына шалдыққан науқастарда апиксабан препаратымен емдеудегі нәтижелерді бағалау.

Зерттеу жұмысының өзектілігі: World Health Organization (WHO) деректері бойынша 2021 жылы жүрекшелер жыбыры (ЖЖ) диагнозымен жалпы саны 3,046 млн жаңа жағдай тіркелді, ал дүниежүзіне ЖЖ таралуы көрсеткіші 0,51%-ға жетті немесе 574 млн науқасты құрады [1]. Еуропалық Одақ ұйымының дерегі сәйкес 55 жастан асқан ересектерде ЖЖ-ның таралуы 2010 жылы 8,8 млн жетті және осы көрсеткіш 2060 жылы 17,9 млн дейін өседі деп болжануда[2]. Ал 2016 жылы Алматы қаласы және Алматы облысы бойынша 18 жастан асқан халық арасында ЖЖ таралуы 3,3% құрағанын көрсетті[3].

Зерттеу материалдары мен әдістері: Біз 2021-2022 жылдары Алматы қаласы, Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институтының базасында “Жүрекшелер жыбыры” диагнозымен станционарлық ем алған 83 науқастың ауру тарихына ретроспективті талдау жүргіздік, оның ішінде 37 (44,5%) ер адам (орташа жасы 59,5±10,8 жас) және 46 (55,5%) әйел адам (орташа жасы 63,7±9,6 жас) құрады. Науқастардың барлығы екі топқа бөліп ажыратылды: І топ - апиксабан препаратын қабылдаған, ІІ топ - антикоагулянттардың өзге түрлерін антиагреганттармен бірге қабылдаған науқастар тобы.

Нәтижесі: Біздің зерттеуімізге алынған науқастардың ішінде артериялық гипертензия 92,4%, созылмалы жүрек жеткіліксіздігі-29,3 %, қант диабетінің ІІ типі 27,1%, басынан өткерген инсульт жағдайлары және өтпелі ишемиялық шабуыл (ТИА) 7%, ЖИА және атеросклероз 29,3% науқаста қосалқы аурулары анықталды.

CHA₂DS₂-VAS_c шкаласы бойынша барлық науқастарда 0 балл - 1,2%, 1 балл — 3,5%, 2 балл-24,8%, 3 балл-30,6%, 4 балл — 22,9%, 5 балл — 7,4%, 6 балл — 5,8%, 7 балл – 2,2%, 8 балл-1,6% көрсеткіш тіркелді. Қолданылған шкала бойынша орташа балл 3,1 (2,0 - 5,0) болды, бұл GARFIELD халықаралық тіркелімінің деректерімен[9] салыстырылды. Апиксабан, ривароксабан және варфарин тұрақты қабылдаған науқастарда тромбоэмболиялық асқынулар байқалмады (n=5 науқаста бір жыл ішінде транзиторлы ишемиялық шабуылға (ТИА) ұшыраған). Бір жыл ішінде варфарин қабылдаған 3 науқаста (3,6%), апиксабан қабылдаған  1 науқаста (1,2%), ривароксабан қабылдаған 2 науқаста (2,4%) геморрагиялық синдром(микрогематурия, меноррагия, мұрыннан қан кету түрінде) орын алды. Ауруханаға дейінгі кезеңдегі науқастар деректерін талдағаннан кейін біз науқастардың тек 37-ы (44,5%) ауруханаға дейінгі кезеңде антикоагулянттық терапияны қабылдағанын, олардың 11-ы (29,7%) варфарин, 17-і (45,9%) ТЕАК, 9-ы (24,3%) түрлі антиагреганттарды қабылдағанын анықтадық.

Қорытынды: ЖЖ-мен ауыратын науқастардың басым көпшілігінде (83,6%) CHA₂DS₂ -VAS_c шкаласы бойынша кардиоэмболиялық асқынулардың жоғары қаупі тобына жататыны және ТЕАК терапиясының абсолютті көрсеткіштері бар екені анықталды. Ауруханаға дейінгі кезеңде адекватты антикоагулянттық терапияны емделу үшін кардиологиялық бөлімшеге түскен ЖЖ бар науқастардың тек 44,5% - ы ғана қабылдаған.

АННОТАЦИЯ

В нашей исследовательской работе отражены особенности применения препарата апиксабан у пациентов с фибрилляцием предсердий, критерии изменения дозировки препарата, а также особое внимание уделяется тактике ведения терапии в случаях с сопутствующими заболеваниями в анамнезе жизни.

Цель исследования: Оценка результатов лечения препаратом апиксабан у пациентов с фибрилляцией предсердий в клинической практике.

Актуальность проблемы: По данным World Health Organization (WHO), в 2021 году было зарегистрировано 3,046 млн новых случаев с диагнозом фибрилляции предсердий (ФП), а распространенность ФП во всем мире достигла 0,51% или составила 574 млн пациентов [1].

Согласно данным организации Европейского Союза распространенность ФП у взрослых старше 55 лет достигла 8,8 млн в 2010 году и, по прогнозам этот показатель вырастет до 17,9 млн в 2060 году [2]. А в 2016 году распространенность ФП среди населения старше 18 лет по г.Алматы и Алматинской области составила 3,3% [3].

Материалы и методы исследования: Мы провели ретроспективный анализ истории болезни 83 пациентов, получавших станционарное лечение с диагнозом “фибрилляция предсерий” в 2021-2022 годах на базе Научно-исследовательского института кардиологии и внутренних болезней г. Алматы, из них 37 (44,5%) мужчин (средний возраст 59,5±10,8 лет) и 46 (55,5%) женщин (средний возраст 63,7±9,6 лет). Все пациенты были разделены на две группы: I группа - группа пациентов, принимавших препарат апиксабан, II группа - группа пациентов, принимавших другие виды антикоагулянтов вместе с антиагрегантами.

Результаты исследования: Среди пациентов, включенных в наше исследование, артериальная гипертензия была обнаружена у 92,4%, хроническая сердечная недостаточность-29,3%, сахарный диабет II типа 27,1%, перенесенные случаи инсульта и транзиторной ишемической атаки (ТИА) у 7%, ИБС и атеросклероз у 29,3% пациентов.

По шкале CHA2DS2-VASc у всех больных 0 баллов - 1,2%, 1 балл — 3,5%, 2 балла-24,8%, 3 балла-30,6%, 4 балла — 22,9%, 5 баллов — 7,4%, 6 баллов — 5,8%, 7 баллов-2,2%, 8 баллов-1,6% показатель зафиксирован. Средний балл по используемой шкале составлял 3,1 (2,0-5,0), что сравнивалось с данными Международного регистра Гарфилда[9]. У пациентов, регулярно получавших апиксабан, ривароксабан и варфарин, тромбоэмболических осложнений не наблюдалось (n=5 пациентов подвергались транзиторной ишемической атаке (ТИА) в течение одного года). В течение года геморрагический синдром (в виде микрогематурии, меноррагии, носовых кровотечений) наблюдался у 3 пациентов, принимавших варфарин (3,6%), у 1 пациента, принимавшего апиксабан (1,2%), у 2 пациентов(2,4%), принимавших ривароксабан. Проанализировав данные пациентов на догоспитальном периоде, мы обнаружили, что только 37 (44,5%) пациентов получали антикоагулянтную терапию на догоспитальном периоде, из которых 11 (29,7%) получали варфарин, 17 (45,9%) НПОАК, 9 (24,3%) принимали различные антиагреганты.

Заключение: Было обнаружено, что большинство (83,6%) пациентов с ФП относятся к группе высокого риска кардиоэмболических осложнений по шкале CHA2DS2-VASc и имеют абсолютные показания к терапии НПОАК. На догоспитальном периоде адекватную антикоагулянтную терапию принимали только 44,5% пациентов с ФП, поступивших в кардиологическое отделение.

ABSTRACT

In our research work, the features of the use of apixaban in patients with atrial fibrillation, the criteria for changing the dosage of the drug are indicated, as well as special attention is paid to the tactics of therapy management in cases with a history of life comorbidities.

Goal: Evaluation of the results of treatment with apixaban in patients with atrial fibrillation in clinical practice.

Relevance: According to the World Health Organization (WHO), 3.046 million new cases of atrial fibrillation (AF) were registered in 2021, and the prevalence of AF worldwide reached 0.51% or 574 million patients [1]. According to the Organization of the European Union, the prevalence of AF in adults over 55 years of age reached 8.8 million in 2010 and, according to forecasts, this figure will grow to 17.9 million in 2060 [2]. And in 2016, the prevalence of AF among the population over 18 years of age in Almaty and Almaty region was 3.3% [3].

Material and methods: We conducted a retrospective analysis of the medical history of 83 patients receiving station treatment with a diagnosis of “atrial fibrillation” in 2021-2022 on the basis of the Scientific Research Institute of Cardiology and Internal Diseases in Almaty, of which 37 (44.5%) men (average age 59.5 ±10.8 years) and 46 (55.5%) women (average age 63.7±9.6 years). All patients were divided into two groups: group I - a group of patients taking apixaban, group II - a group of patients taking other types of anticoagulants together with antiplatelet agents.

Results: Among the patients included in our study, arterial hypertension was found in 92.4%, chronic heart failure-29.3%, type II diabetes mellitus 27.1%, previous cases of stroke and transient ischemic attack (TIA) in 7%, coronary heart disease and atherosclerosis in 29.3% of patients.

According to the CHA2DS2-VASc scale, all patients had 0 points - 1.2%, 1 point — 3.5%, 2 points-24.8%, 3 points-30.6%, 4 points — 22.9%, 5 points — 7.4%, 6 points — 5.8%, 7 points-2.2%, 8 points- 1.6% indicator is fixed. The average score on the scale used was 3.1 (2.0-5.0), which was compared with the data of the Garfield International Register[9]. No thromboembolic complications were observed in patients who regularly received apixaban, rivaroxaban and warfarin (n=5 patients underwent a transient ischemic attack (TIA) for one year). During the year, hemorrhagic syndrome (in the form of microhematuria, menorrhagia, nosebleeds) was observed in 3 patients taking warfarin (3.6%), in 1 patient taking apixaban (1.2%), in 2 patients (2.4%) taking rivaroxaban. After analyzing the data of patients in the prehospital period, we found that only 37 (44.5%) patients received anticoagulant therapy in the prehospital period, of which 11 (29.7%) received warfarin, 17 (45.9%) IOAC, 9 (24.3%) took various antiplatelet agents.

Conclusions: It was found that the majority (83.6%) of patients with AF belong to the high-risk group of cardioembolic complications on the CHA2DS2-VASc scale and have absolute indications for IOAC therapy. In the prehospital period, only 44.5% of patients with AF admitted to the cardiology department received adequate anticoagulant therapy.

Түйінді сөздер: антикоагулянтты терапия, апиксабан, кардиоверсия, жүрекшелер жыбыры, тромбоз, жүрек ырғақ бұзылыстары

Ключевые слова: антикоагулянтная терапия, апиксабан, кардиоверсия, фибрилляция предсердий, тромбоз, нарушения ритма сердца

Keywords: anticoagulant therapy, apixaban, cardioversion, atrial fibrillation, thrombosis, cardiac arrhythmias

КІРІСПЕ

Жүрекшелер жыбыры (бұдан әрі – ЖЖ) — тахиаритмияның ең жиі кездесетін формасы, науқастарға антикоагулянтты терапияны тағайындамаған жағдайда ишемиялық инсультпен асқыну жағдайы жылына 1-ден 30% - ға дейін құрайды [4,5]. ЖЖ пайда болу ықтималдығы жас шамасына байланысты айтарлықтай артады. ЖЖ 60 жастан асқан адамдардың 3,8%-да және 80 жастан асқан адамдардың 9%-да анықталады [6].

 European Society of Cardiology (ESC) қоғамының 2021 жылғы ұсынған нұсқауларына [7] сәйкес, антикоагулянттық терапияны ЖЖ және CHA₂DS₂-VAS_c≥2 индексі бар барлық науқастарға тағайындау керек. Инсульттің кем дегенде бір клиникалық қауіп факторы болған кезде (ерлер үшін CHA₂DS₂-VAS_c≥1 және әйелдер үшін ≥ 2 индексінің мәні) тікелей емес антикоагулянттарды (бұдан әрі – ТЕАК) тағайындауды қарастыру қажет.

Кесте 1.

Аритмияның ұзақтығы мен ағымы бойынша жіктемесі (Hindricks G, Potpara T, Dagres N, et al., от имени рабочей группы. Рекомендации ESC/EACTS по диагностике и лечению пациентов с фибрилляцией предсердий 2021;26(9):4739. doi:10.15829/1560-4071-2021-4739)

Кесте 2.

Клиникалық симптомдардың ауырлық дәрежесі бойынша жіктемесі. EHRA симптомдарының өзгерген шкаласы (Wynn GJ, Todd DM, Webber M, Bonnett L, McShane J, Kirchhof P, Gupta D. The European Heart Rhythm Association symptom classification for atrial fibrillation: validation and improvement through a simple modification. Europace 2014;16: Р.965–972) [8]

ЖЖ диагнозынан кейін ЖЖ-мен байланысты тромбоэмболиялық асқынулардың қауіп дәрежесін (ол үшін бүгінгі күні CHA₂DS₂ -VASc шкаласы қолданылады), геморрагиялық асқынулардың қаупі (мысалы, HAS-BLED шкаласы бойынша), бүйрек қызметі, т.б. бақылау қажет. Яғни, ТЕАК қолданар алдында науқас туралы мыналарды білу маңызды: жынысы, жасы, дене салмағы, артериялық гипертензияның болуы және оның дәрежесі, инсульт, коронарлық патологиялар, маңызды перифериялық атеросклероздың болуы (ұйқы, сан, табан артериялары, т.б.), қант диабеті, анамнезінде геморрагиялық синдром, геморрой, өңештің варикозды кеңеюі, асқазан мен он екі елі ішектің ойық жара ауруы, жүрек жеткіліксіздігі (NYHA III/IV). Сондай-ақ, антикоагулянтпен емдеуді бастамас бұрын қандағы гемоглобин, креатинин, бауыр трансаминазаларының (АлАТ және АсАТ) деңгейін, коагулограмма жағдайы (МНО, АЧТВ, ПТИ, ТВ) анықтау қажет.

 Кесте 3.

Тромбоэмболиялық асқынулардың қауіптілігі бойынша жіктеме (индекс CHA₂DS₂ -VASc) (Hindricks G, Potpara T, Dagres N, et al., от имени рабочей группы. Рекомендации ESC/EACTS по диагностике и лечению пациентов с фибрилляцией предсердий 2021;26(9):4739. doi:10.15829/1560-4071-2021-4739)

Кесте 4.

Антикоагулянттық препараттарды тағайындау кезінде қан кету қаупі бойынша жіктеме (шкала HAS-BLED) (Hindricks G, Potpara T, Dagres N, et al., от имени рабочей группы. Рекомендации ESC/EACTS по диагностике и лечению пациентов с фибрилляцией предсердий 2021;26(9):4739. doi:10.15829/1560-4071-2021-4739)

Заманауи ТЕАК жүйелі профилактикалық терапия ретінде дабигатран, апиксабан және ривароксабан инсульт қаупін үштен екіге азайтады [7] және варфаринге қарағанда айтарлықтай қауіпсіз [7]. Қарастырылып отырған мәселенің өзектілігінің жоғары болуына байланысты ЖЖ бар ересек науқастарда ТЕАК тағайындау барысында апиксабанның тиімділігін клиникалық-экономикалық бағалау, ТЕАК қолдану көрсеткіштері және ТЕАК қабылдайтын науқастарды басқарудың практикалық старт-бағдарламасы, ТЕАК фармакокинетикасы және дәрілермен өзара әрекеттесуі, сондай-ақ созылмалы бүйрек жеткіліксіздігі немесе бауырдың прогрессивті ауруы бар науқастарда ТЕАК қолдану мүмкіндігі және басқа да көптеген мәселелер қарастырылған жұмысызды ұсынамыз.

Зерттеу материалдары мен әдістері: Біз 2021-2022 жылдары Алматы қаласы, Кардиология және ішкі аурулар ғылыми-зерттеу институтының базасында “Жүрекшелер жыбыры” диагнозымен станционарлық ем алған 83 науқастың ауру тарихына ретроспективті талдау жүргіздік, оның ішінде 37 (44,5%) ер адам (орташа жасы 59,5±10,8 жас) және 46 (55,5%) әйел адам (орташа жасы 63,7±9,6 жас) құрады.

Науқастардың барлығы екі топқа бөліп ажыратылды: І топ - апиксабан препаратын қабылдаған, ІІ топ - антикоагулянттардың өзге түрлерін антиагреганттармен бірге қабылдаған науқастар тобы. Барлық зерттеуге алынған науқастардың шағымдары, клиникалық деректері, зертханалық және аспаптық зерттеу әдістерінің нәтижелері талданды: жалпы қан және биохимиялық анализі, липидті спектерлер мен холестерин деңгейі, коагулограмма көрсеткіштері, ЭХО-КГ және ЭКГ қорытындылары. Алынған деректер Microsoft Excel 2010 бағдарламасында өңделіп, жинақталды.

Нәтижесі және талқылау: Апиксабан-ТЕАК, антикоагулянттық әсер ету механизмі Xa факторының тежеуімен байланысты. ЖЖ бар науқастарда ARISTOTLE (Apixaban for Reduction in Stroke and Other Thromboembolic Events in Atrial Fibrillation) рандомизацияланған клиникалық зерттеуіне сәйкес (инсультті және ЖЖ кезіндегі тромбоэмболиялық асқынуларды төмендетуге арналған) апиксабан 5 мг 2 р/күн мөлшерде қабылдау варфаринге қарағанда инсульт немесе жүйелік кардиоэмболиялық асқыну қаупін 21%-ға, көлемді қан кетуді 31%-ға және өлім көрсеткішін 11%-ға айтарлықтай төмендетеді[10,11].

ADVANCE-1, ADVANCE-2, ADVANCE-3 (Action in Diabetes and Vаscular disease – preterax and Diamicron MR Controlled Evaluation) ауқымды клиникалық зерттеулерінің нәтижесінде апиксабан 2,5 мг 2 р/күн мөлшері эноксапарин 40 мг 1 р/күн мөлшерінен салыстырғанда веноздық тромбоэмболиялық асқынулардың алдын алу үшін тағайындалған жағдайда жоғары тиімділікте екендігін көрсетті[12,13].

Біздің зерттеуімізге алынған науқастардың ішінде артериялық гипертензия 92,4%, созылмалы жүрек жеткіліксіздігі-29,3 %, қант диабетінің ІІ типі 27,1%, басынан өткерген инсульт жағдайлары және өтпелі ишемиялық шабуыл (ТИА) 7%, ЖИА және атеросклероз 29,3% науқаста қосалқы аурулары анықталды.

CHA₂DS₂-VAS_c шкаласы бойынша барлық науқастарда 0 балл - 1,2%, 1 балл — 3,5%, 2 балл-24,8%, 3 балл-30,6%, 4 балл — 22,9%, 5 балл — 7,4%, 6 балл — 5,8%, 7 балл – 2,2%, 8 балл-1,6% көрсеткіш тіркелді. Қолданылған шкала бойынша орташа балл 3,1 (2,0 - 5,0) болды, бұл GARFIELD халықаралық тіркелімінің деректерімен[9] салыстырылды, мұнда CHA₂DS₂-VAS_c шкаласы бойынша орташа балл 3,2 баллды [10] құрайды. Сондықтан науқастарымыздың басым көпшілігінде – 83,6%, кардиоэмболиялық асқынулардың жоғары тәуекел санатына жатқызылғанын және антикоагулянттық терапияға абсолютті көрсеткіш болғанын атап өткен жөн.

Апиксабан, ривароксабан және варфарин тұрақты қабылдаған науқастарда тромбоэмболиялық асқынулар байқалмады (n=5 науқаста бір жыл ішінде транзиторлы ишемиялық шабуылға (ТИА) ұшыраған). Бір жыл ішінде варфарин қабылдаған 3 науқаста (3,6%), апиксабан қабылдаған  1 науқаста (1,2%), ривароксабан қабылдаған 2 науқаста (2,4%) геморрагиялық синдром(микрогематурия, меноррагия, мұрыннан қан кету түрінде) орын алды.

Ауруханаға дейінгі кезеңдегі науқастар деректерін талдағаннан кейін біз науқастардың тек 37-ы (44,5%) ауруханаға дейінгі кезеңде антикоагулянттық терапияны қабылдағанын, олардың 11-ы (29,7%) варфарин, 17-і (45,9%) ТЕАК, 9-ы (24,3%) түрлі антиагреганттарды қабылдағанын анықтадық.

Кесте 5.

Зерттеу жұмысымызда науқастар қабылдаған негізгі антикоагулянттар мен антиагреганттардың тізімі (n= науқас саны, % көрсеткіштері бойынша нәтижесі)

Бұрын ауруханаға дейінгі кезеңде дезагреганттармен ем алған барлық науқастарға стационарда варфарин немесе ТЕАК терапия ұсынылған. Бұл ретте 3 (3,6%) науқас МНО деңгейін бақылай алмайтындығына, 2 (2,4%) науқас геморрагиялық синдромының дамуына, 3 (3,6%) науқас асқазан және он екі елі ішек ойық жарасының өршу кезеңіне байланысты терапиядан бас тартқан немесе жүргізілмеген.

Кесте 6.

Зерттеу жұмысымызда ЖЖ шалдыққан науқастардағы қанның биохимиялық көрсеткіштерінің нәтижесі:

Стационарда ем алу барысында науқастарда өмірге қауіп төндіретін қан кетулер тіркелмеген. Станционардан шығарылған апиксабан препаратын қабылдаған науқастарда МНО 2,0 - 3,0 деңгейі науқастардың 78,7%-да тіркелсе, қалған 8,6% науқаста МНО деңгейі 2,0-ден кем, 12,7% науқаста МНО деңгейі 3,0 жоғарғы деңгейі тіркелген. Ал, басқа антикоагулянттармен терапиялық ем алған науқастарда МНО 2,0 - 3,0 деңгейі 58,6%, МНО деңгейі 2,0-ден кем - 22,8%, 18,6% науқаста МНО деңгейі 3,0 жоғарғы деңгейі тіркелген.

Қорытынды: ЖЖ-мен ауыратын науқастардың басым көпшілігінде (83,6%) CHA₂DS₂ -VAS_c шкаласы бойынша кардиоэмболиялық асқынулардың жоғары қаупі тобына жататыны және ТЕАК терапиясының абсолютті көрсеткіштері бар екені анықталды. Ауруханаға дейінгі кезеңде адекватты антикоагулянттық терапияны емделу үшін кардиологиялық бөлімшеге түскен ЖЖ бар науқастардың тек 44,5% - ы ғана қабылдаған.

ТЕАК көрсеткіштерінде қан кету қаупі факторларының болуы емдеуді бастауды кейінге қалдыруға себеп болмауы керек. Бұл ретте әрбір пациент үшін гемоглобин, креатинин деңгейін (шумақтық сүзілу жылдамдығын (СКФ)), бауыр ферменттерін тұрақты бағалай отырып, тексерулер жоспары жасалуы тиіс. Сондай-ақ, зерттеуге алынған топтар арасында геморрагиялық синдром дамуы бойынша айтарлықтай айырмашылықтар анықталмады. Қалай болғанда да, апиксабанды қолдануға баса назар аудара отырып, бұл пациенттер мен дәрігерлер үшін ыңғайлы тиімділік пен қауіпсіздік профилі бар препарат екенін атап өткен жөн.

Әдебиеттер тізімі:

1. Global epidemiology of atrial fibrillation: An increasing epidemic and public health challenge - Giuseppe Lippi, Fabian Sanchis-Gomar, Gianfranco Cervellin, 2021 (sagepub.com)
2. Benjamin EJ, Muntner P, Alonso A, Bittencourt MS, Callaway CW, Carson AP, et al. Heart disease and stroke statistics-2019 update: A report from the American heart association. Circulation. 2019;139(10):e56-528. https://doi. org/10.1161/CIR.0000000000000659 PMid:30700139
3. Akpanova DM, Mussagaliyeva AT, Berkinbayev SF, Ospanova DA. Prevalence and major risk factors for atrial fibrillation. J Pharm Nutr Sci. 2019;9:95-100.
4. Fauchier L, Philippart R, Clementy N, et al.How to define valvular atrial fibrillation? Arch Cardiovasc Dis, 2015, 108: 530–539.
5. Wolf PA, Abbott RD, Kannel WB. Atrial fibrillation: a major contributor to stroke in the elderly: the Framingham Study. Arch Intern Med, 1987, 147: 1561–1564.
6. Stewart S., Hart C.L., Hole D.J., McMurray J.J. Population prevalence, incidence, and predictors of atrial fibrillation in the Renfrew/ Paisley study. Heart 2001; 86: 516–521.
7. Hindricks G, Potpara T, Dagres N, et al., от имени рабочей группы. Рекомендации ESC/EACTS по диагностике и лечению пациентов с фибрилляцией предсердий 2021;26(9):4739. doi:10.15829/1560-4071-2021-4739)
8. Wynn GJ, Todd DM, Webber M, Bonnett L, McShane J, Kirchhof P, Gupta D. The European Heart Rhythm Association symptom classification for atrial fibrillation: validation and improvement through a simple modification. Europace 2014;16: Р.965–972
9. Kakkar A.K., Mueller I., Bassand J.P. International longitudinal registry of patients with atrial fibrillation at risk of stroke: Global Anticoagulant Registry in the FIELD (GARFIELD). – 2012 Jan. — V. 163 (1). — P. 13-19
10. Granger C.B., Alexander J.H., McMurray J.J., et al. Apixaban versus warfarin in patients with atrial fibrillation. N Engl J Med. 2011;365(11):981-92. DOI:10.1056/NEJMoa1107039.
11. Карпов Ю.А. Апиксабан: новые возможности профилактики осложнений у больных с фибрилляций предсердий. Атмосфера. Новости Кардиологии. 2013;4:2-8].
12. Lassen M.R., Raskob G.E., Gallus A., et al. Apixaban versus enoxaparin for thromboprophylaxis after knee replacement (ADVANCE-2): a randomised double-blind trial. Lancet. 2010;375(9717):807- 15. DOI:10.1016/S0140-6736(09)62125-5. 13. Воробьёва Н.М., Панченко Е.П. Апиксабан: новые возможности в лечении венозных тромбоэмболических осложнений. Атмосфера. Новости Кардиологии. 2015;2:10-17
13. Люсов В.А., Колпаков Е.В. Аритмии сердца. Терапевтические и хирургические аспекты.//М.-«Гэотар-Медиа».-2009.-С.78-79.