МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫНДА АРАЛАС ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ

МАТЕМАТИКА САБАҚТАРЫНДА АРАЛАС ОҚЫТУ ТЕХНОЛОГИЯСЫН ҚОЛДАНУ

Омарова Бибигул Жарболовна

философия докторы (PhD), аға оқытушы, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті,

Қазақстан, Ақтөбе қ.

Темір Раушан Саламатқызы

магистрант, Қ.Жұбанов атындағы Ақтөбе өңірлік университеті,

Қазақстан, Ақтөбе қ.

Оразаева Рыскул Толепбаевна

математика пәні мұғалімі, Әл-Фараби атындағы №21 мамандандырылған гимназия,

Қазақстан, Ақтөбе қ.

USING OF BLENDED LEARNING TECHNOLOGIES IN MATHEMATICS LESSONS

Bibigul Omarova

doctor of Philosophy (PhD), senior lecturer, K.Zhubanov Aktobe regional university,

Kazakhstan, Aktobe

Temir Raushan

master's student, K.Zhubanov Aktobe regional university,

Kazakhstan, Aktobe

Ryskul Orazayeva

mathematics teacher, Specialized gymnasium №21 named after Al-Farabi,

Kazakhstan, Aktobe

АННОТАЦИЯ

Мақалада мектепте математика сабақтарында аралас оқыту технологиясын қолдану қарастырылады және мүмкін болатын нәтижелер болжанады. «Төңкерілген сынып» технологиясы қолданылып 8-сыныпта өткізілген зерттеу сабақтары нәтижелері талданды.

ABSTRACT

The article discusses the use of blended learning technology in mathematics lessons at school and predicts possible results. The results of research lessons conducted in the 8th grade using the “Flipped Classroom” technology are analyzed.

Кілтті сөздер: Аралас оқыту, төңкерілген сынып, квадрат теңдеулер.

Keywords: Blended learning, flipped classroom, quadratic equations.

Әлемдік нарықта Қазақстанның бәсекеге қабілеттілігін тілге тиек етсек, мемлекетіміздің болашағы – білім жүйесі арқылы жүзеге асатынын ескерген жөн. Индустриалды экономика жағдайында адамдық қор елдің басты байлығы болып табылады. Сондықтан білім жүйесінің басты міндеттерінің бірі ауыспалы заман талабына бейім, еркін, дамыған және білімді, бәсекеге қабілетті тұлға тәрбиелеу. Осы мақсатта аралас оқыту технологиясын білім беру жүйесінде жүзеге асыру мақсатқа жетудің бірде бір жолы екені [1-3] зерттеулерінен көрінеді.

Әлемдік даму үдерісі АКТ ны пайдаланумен дәстүрлі оқу процесіне белгілі бір өзгерістер тенденциясын енгізді және білім берудің жаңа модельдерінің туындауына септігін тигізді. Олардың бірі аралас оқыту болып табылады. Аралас оқыту – болжаушылардың бағасы бойынша қазіргі заман білімінің тренді болып табылады.

«Аралас оқыту» ағылшын тілінен тікелей аударылған («blended learning» сөзінің аудармасы болып табылады. Learning — оқу, яғни бұл оқушы белсенділік танытып білім мен білік дағдыларын қалыптастыратын үрдіс.

Аралас оқыту технологиясының қолданысын зерттеу жұмысы Ақтөбе қаласы Ағылшын тілін тереңдетіп оқытатын техникалық гимназияның 8«Б» сыныбында сабақтар өткізу барысында жүргізілді. Бұл сынып 2017-2018 оқу жылынан бері жаңартылған білім мазмұны аясында білім алуда. Алгебра және геометрия пәндері аптасына 5 сағат, яғни алгебра – 3 сағат, геометрия – 2 сағат оқытылады.

Аралас оқыту технологиясы бекітілген ұзақ мерзімді жоспарға сәйкес 8-сыныпта алгебра пәнінен ІІ-тоқсанда қарастырылатын «Квадрат теңдеулер» тарауы бөлімдері:

• квадрат теңдеу,
• квадрат теңдеулерді шешу,
• квадрат үшмүше,
• теңдеулерді шешу,
• мәтін есептерді шығару

бойынша қолданылды.

Аталған тараудың екінші бөлімі «Квадрат теңдеулерді шешу» келесі оқу мақсаттарын көздейді:

• квадрат теңдеулерді шешу;
• Виет теоремасын қолдану.

Бұл бөлімге 7 сағат жоспарланған.

Оқу мақсаттарына негізделіп жасалған сабақтың құрылымы, өткізілу формасы және таңдалған тапсырмалар өткен тақырыпты қайталауға, бекітуге және оқушылардың алған білімдеріне талдау жасауға, ақауларға толықтыру жасауға мүмкіндік береді.

Тәжірибе аралас оқытудың [4, 5] ғылыми зерттеулері ұсынған әдістемені қолданып «Төңкерілген сынып» моделі бойынша «Квадрат теңдеулерді шешу» тақырыбын оқытуда жүзеге асырылды. Алдын ала дайындық бөлімінде жаңа тарауды оқытуды бастаған кезде, яғни бір апта уақыт бұрын, оқушыларға Kundelik.kz арқылы квадрат теңдеулерді шешу тақырыбында теориялық сұрақтар және өз бетімен орындауға оқу мақсатына сай есептер мен тест тапсырмалары берілді.

Сыныпта математикаға қабілеті жоғары 5-6 сарапшы оқушыны таңдалынды. Сабақтан тыс уақытта теориялық сұрақтарға ауызша жауап беріп, бетпе-бет немесе Kundelik.kz, WhatsApp жүйелері арқылы берілген тапсырмалар тексерілді. Сарапшы оқушылар қажетінше мұғалімнен есеп шығару барысында қосымша көмек пен нұсқау алады және әр сұрақ, әр есеп ұпаймен бағаланып, қорытындысы бағалау парақшасына енгізілді. Берілген тапсырмалар бойынша оқушыларды бағалау критерийлері 1-кесте арқылы анықталды.

Кесте 1.

«Квадрат теңдеулерді шешу» тапсырмаларын бағалау критерийлері

Кездейсоқ таңдау арқылы әр сарапшыға 5-6 оқушы бекітілді. Сабақ үстінде сарапшылар мұғалімнің ролін арқарады, әрі олар сұрақтар қояды, оқушылардың жауаптарын тексерді және бағалайды, бағалау парақшасын толтырады. Топтардың жұмысын мұғалім қадағалады. Сабақ соңында әр оқушы өз жұмыстарының нәтижесін график түрінде көрсетті. Кері байланыс «Екі жұлдыз, бір тілек» қабылданды.

Сыныптағы 30 оқушының бағалау парақшаларындағы нәтижелер бойынша 2-кесте құрылып, келесі сабақта төмен нәтиже көрсеткен оқушылармен жеке жұмыс жасауға жоспар құрылды.

Кесте 2.

Бағалау парақшалары нәтижелері

Тәжірибе нәтижесі 1-сурет бойынша оқушылардың теориялық білімге 90%-ға жуық дайындалғандығын және берілген тапсырмалар орындау арқылы жаңа сабақты өз беттерімен қызығушылықпен меңгергені байқалды. 9-12 пайызы тақырыпты алдын ала оқуға, жаңа тақырыпты өз бетінше тіүсуде қиналғандықтары анықталды.

Сурет 1. «Квадрат теңдеулерді шешу» тақырыбы бойынша кері байланыс

Аралас оқытуды сабақта қолдану барысында оқушылардың өзін-өзі басқаруы жетіліп, өз бетімен жаңа матемариалды тиімді игерулері байқалды. Дегенмен кейбір оқушыларға өз бетімен жұмыстанудан гөрі мұғаліммен бірге жұмыс жасау қажеттілігі туындады. Мектеп математика бағдарламасында аралас оқытуға сәйкес келетін бағдарламалардың жеткіліксіздігі, техникалық құралдардың кемшіліктері, технологияны тиімді пайдалана алмауы, оқушылардың математикаға қызығушылықтары жоқтығы математикалық білім беруде кезедесін кемшіліктер ретінде анықталды.

Әдебиеттер тізімі:

1. Attard C., Holmes K. An exploration of teacher and student perceptions of blended learning in four secondary mathematics classrooms // Mathematics Education Research Journal. - 2022. – 34. P. 719–740. https://doi.org/10.1007/s13394-020-00359-2
2. Kadirbayeva R., Pardala A., Alimkulova B., Adylbekova E., Zhetpisbayeva G., Jamankarayeva M. (2022). Methodology of application of blended learning technology in mathematics education // Cypriot Journal of Educational Science. – 2022. - 17(4). – P. 1117-1129. https://doi.org/10.18844/cjes.v17i4.7159
3. Fazal, M. & Bryant, M. (2019). Blended learning in middle school math: The question of effectiveness // Journal of Online Learning Research. 2019. - 5(1). - P. 49-64. https://www.learntechlib.org/primary/p/183899/
4. Wei, X., Cheng, IL., Chen, NS. et al. Effect of the flipped classroom on the mathematics performance of middle school students // Education Tech Research Dev. - 2020. – 68. P. 1461–1484. https://doi.org/10.1007/s11423-020-09752-x
5. Şen E. Ö. Thematic analysis of articles on flipped learning in mathematics education // The Turkish Online Journal of Distance Education (TOJDE). – 2022. - 23 (2). – P. 202-222. https://hdl.handle.net/11421/26973